कम्प्युटर शिक्षा कक्षा ७
<!DOCTYPE html>
<html lang="ne">
<head>
<meta charset="UTF-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">
<title>कम्प्युटरको आधारभूत ज्ञान | कक्षा ७</title>
<link rel="stylesheet" href="https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/font-awesome/6.4.0/css/all.min.css">
<link href="https://fonts.googleapis.com/css2?family=Poppins:wght@400;500;600;700&family=Noto+Sans+Devanagari:wght@400;500;700&display=swap" rel="stylesheet">
<style>
* {
margin: 0;
padding: 0;
box-sizing: border-box;
}
body {
font-family: 'Noto Sans Devanagari', 'Poppins', sans-serif;
line-height: 1.6;
background: linear-gradient(135deg, #f5f7fa 0%, #e4edf5 100%);
color: #333;
padding: 0;
margin: 0;
min-height: 100vh;
}
.container {
max-width: 1200px;
margin: 0 auto;
padding: 20px;
}
header {
background: linear-gradient(90deg, #1a3a8f 0%, #2c5cc5 100%);
color: white;
padding: 25px 20px;
border-radius: 0 0 20px 20px;
box-shadow: 0 4px 15px rgba(0, 0, 0, 0.15);
margin-bottom: 30px;
}
.header-content {
max-width: 1200px;
margin: 0 auto;
}
.lesson-number {
background-color: #ffcc00;
color: #1a3a8f;
display: inline-block;
padding: 5px 15px;
border-radius: 20px;
font-weight: 700;
margin-bottom: 10px;
font-size: 0.9rem;
}
h1 {
font-size: 2.2rem;
margin-bottom: 10px;
font-weight: 700;
text-shadow: 1px 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.3);
}
h2 {
font-size: 1.4rem;
font-weight: 500;
opacity: 0.9;
}
.main-content {
display: grid;
grid-template-columns: 1fr;
gap: 30px;
}
.intro-section, .working-principle, .input-section, .processing-section, .output-section, .storage-section, .activities, .exercises {
background: white;
border-radius: 15px;
padding: 25px;
box-shadow: 0 5px 15px rgba(0, 0, 0, 0.08);
transition: transform 0.3s ease;
}
.intro-section:hover, .working-principle:hover, .input-section:hover, .processing-section:hover, .output-section:hover, .storage-section:hover, .activities:hover, .exercises:hover {
transform: translateY(-5px);
}
h3 {
color: #1a3a8f;
font-size: 1.8rem;
margin-bottom: 20px;
padding-bottom: 10px;
border-bottom: 3px solid #ffcc00;
position: relative;
}
h3:after {
content: '';
position: absolute;
bottom: -3px;
left: 0;
width: 80px;
height: 3px;
background: #2c5cc5;
}
p {
margin-bottom: 15px;
font-size: 1.1rem;
text-align: justify;
}
.highlight {
background-color: #e3f2fd;
padding: 15px;
border-left: 4px solid #1a3a8f;
border-radius: 0 5px 5px 0;
margin: 20px 0;
}
.ipo-diagram {
background: linear-gradient(135deg, #e3f2fd 0%, #bbdefb 100%);
padding: 20px;
border-radius: 10px;
text-align: center;
margin: 25px 0;
border: 1px solid #90caf9;
}
.ipo-diagram p {
font-weight: 700;
font-size: 1.4rem;
color: #0d47a1;
margin-bottom: 15px;
}
.process-flow {
display: flex;
justify-content: center;
align-items: center;
flex-wrap: wrap;
gap: 15px;
font-size: 1.3rem;
font-weight: 600;
color: #1565c0;
}
.process-flow span {
padding: 10px 20px;
background: white;
border-radius: 8px;
box-shadow: 0 2px 8px rgba(0, 0, 0, 0.1);
}
.device-cards {
display: grid;
grid-template-columns: 1fr;
gap: 20px;
margin-top: 20px;
}
.card {
background: #f8f9fa;
border-radius: 10px;
padding: 20px;
text-align: center;
box-shadow: 0 3px 10px rgba(0, 0, 0, 0.08);
transition: all 0.3s ease;
}
.card:hover {
transform: translateY(-5px);
box-shadow: 0 5px 15px rgba(0, 0, 0, 0.1);
}
.card img {
max-width: 100%;
height: auto;
border-radius: 8px;
margin-bottom: 15px;
max-height: 200px;
object-fit: cover;
}
.card h4 {
color: #1a3a8f;
margin-bottom: 10px;
font-size: 1.4rem;
}
.exercise-item {
margin-bottom: 25px;
padding-bottom: 20px;
border-bottom: 1px dashed #90caf9;
}
.exercise-item:last-child {
border-bottom: none;
}
.answers {
background: #e8f5e9;
padding: 15px;
border-radius: 8px;
margin-top: 10px;
border-left: 3px solid #4caf50;
}
.correct {
color: #4caf50;
font-weight: 700;
}
.incorrect {
color: #f44336;
font-weight: 700;
}
.explanation {
font-style: italic;
margin-top: 8px;
color: #555;
}
.responsive-img {
max-width: 100%;
height: auto;
display: block;
margin: 20px auto;
border-radius: 10px;
box-shadow: 0 4px 8px rgba(0, 0, 0, 0.1);
}
footer {
background: linear-gradient(90deg, #1a3a8f 0%, #2c5cc5 100%);
color: white;
text-align: center;
padding: 25px;
margin-top: 40px;
border-radius: 20px 20px 0 0;
}
/* Mobile Responsiveness */
@media (min-width: 576px) {
.device-cards {
grid-template-columns: repeat(2, 1fr);
}
}
@media (min-width: 768px) {
h1 {
font-size: 2.8rem;
}
h2 {
font-size: 1.6rem;
}
.main-content {
grid-template-columns: 1fr 1fr;
}
.intro-section, .working-principle {
grid-column: span 2;
}
.activities, .exercises {
grid-column: span 2;
}
.device-cards {
grid-template-columns: repeat(3, 1fr);
}
}
@media (min-width: 992px) {
.container {
padding: 30px;
}
header {
padding: 30px;
}
.main-content {
grid-template-columns: repeat(3, 1fr);
gap: 35px;
}
.intro-section, .working-principle, .activities, .exercises {
grid-column: span 3;
}
.input-section, .processing-section, .output-section {
grid-column: span 1;
}
.storage-section {
grid-column: span 3;
}
.process-flow {
font-size: 1.5rem;
}
}
/* Print Styles */
@media print {
body {
background: white;
color: black;
padding: 0;
}
.container {
padding: 15px;
max-width: 100%;
}
header, footer, .card:hover, .intro-section:hover, .working-principle:hover, .input-section:hover, .processing-section:hover, .output-section:hover, .storage-section:hover, .activities:hover, .exercises:hover {
box-shadow: none;
transform: none;
}
header {
background: white;
color: black;
border-bottom: 3px solid #1a3a8f;
}
.lesson-number {
background: white;
color: black;
border: 1px solid black;
}
footer {
background: white;
color: black;
border-top: 3px solid #1a3a8f;
}
.highlight, .answers, .ipo-diagram {
border: 1px solid #ddd;
}
.device-cards {
grid-template-columns: repeat(2, 1fr);
}
.card {
page-break-inside: avoid;
}
}
</style>
</head>
<body>
<header>
<div class="header-content">
<div class="lesson-number">पाठ १</div>
<h1>कम्प्युटरको आधारभूत ज्ञान तथा सिप</h1>
<h2>कम्प्युटर शिक्षा कक्षा ७</h2>
</div>
</header>
<div class="container">
<div class="main-content">
<section class="intro-section">
<h3>परिचय</h3>
<p>कम्प्युटर एउटा विद्युतीय उपकरण हो । यसले हामीसँग हाम्रा अप्रशोधित डाटा लिई प्रशोधन (process) गरेर महत्त्वपूर्ण सूचना उपलब्ध गराउँछ । कम्प्युटर शब्द ल्याटिन (Latin) भाषाको कम्प्युटेयर (computare) बाट आएको हो । यसको अर्थ हिसाब (calculate) गर्नु हुन्छ । त्यसैले कम्प्युटरलाई सामान्यतया हिसाब गर्ने आधुनिक विद्युतीय उपकरणका रूपमा लिइन्छ ।</p>
<div class="highlight">
<p>यसले हरेक किसिमका गणितीय हिसाब (mathematical calculation) लगायत तार्किक (logical) कार्य सम्पादन पनि गर्छ । कम्प्युटरले हाम्रो जीवनमा ठुलो प्रभाव पारेको छ । यसले हाम्रो जीवन शैलीमा परिर्वतन ल्याएको छ । साधारण चिठी पत्र टाइप गर्न र भिडियो गेम खेल्न मात्र नभई वैज्ञानिक खोज, मौसमको अनुमान, मिसाइलहरूको नियन्त्रण, चिकित्सा सम्बन्धी अनुसन्धान र सञ्चार जगतमा पनि कम्प्युटरको प्रयोग भएको छ।</p>
</div>
</section>
<section class="working-principle">
<h3>कम्प्युटरको काम गर्ने सिद्धान्त</h3>
<p>कम्प्युटरले सामान्यतया इन्पुट, प्रोसेस र आउटपुट (input, process and output) को सिद्धान्तमा आधारित भएर काम गर्छ, जसलाई छोटकरीमा (IPO) को सिद्धान्त पनि भनिन्छ । तलको चित्रमा यसको काम गर्ने सिद्धान्त स्पस्ट पारिएको छ ।</p>
<div class="ipo-diagram">
<p>Computer Input, Process and Output</p>
<div class="process-flow">
<span>इन्पुट (Input)</span>
<i class="fas fa-arrow-right"></i>
<span>प्रोसेस (Process)</span>
<i class="fas fa-arrow-right"></i>
<span>आउटपुट (Output)</span>
</div>
</div>
<p>कम्प्युटरलाई यसको काम गर्ने सिद्धान्तका आधारमा पनि प्रस्तुत गर्न सकिन्छ । कम्प्युटर भनेको अप्रशोधित डाटाहरूलाई प्रशोधन गर्ने विद्युतीय उपकरण हो । जसले अप्रशोधित डाटालाई इन्पुट उपकरण (input device) मार्फत लिने, प्रशोधन उपकरण (processing device) मा प्रशोधन गर्ने र आउटपुट उपकरण (output device) मार्फत प्रशोधन भएको परिणाम (processing result) उपलब्ध गराउने काम गर्छ।</p>
</section>
<section class="input-section">
<h3>इन्पुट (Input)</h3>
<p>इन्पुट भनेको कम्प्युटरले अप्रशोधित डाटा लिने प्रक्रिया हो । यो कार्य कम्प्युटरको इन्पुट उपकरणमार्फत गरिन्छ । किबोर्ड, माउस, माइक्रोफोन, ज्वाइस्टिक (keyboard, mouse, microphone, joystick) हरू कम्प्युटरको इन्पुट उपकरण अन्तर्गत पर्दछन् । यसमध्ये किबोर्ड र माउसचाहिँ सबै कम्प्युटरमा हुने अनिवार्य इन्पुट उपकरण हुन् ।</p>
<div class="device-cards">
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1586436888759-9f4b0c0c8b0c?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Keyboard">
<h4>किबोर्ड (Keyboard)</h4>
<p>मुख्य इनपुट उपकरण, टाइप गर्न प्रयोग गरिन्छ</p>
</div>
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1527864550417-7fd91fc51a46?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Mouse">
<h4>माउस (Mouse)</h4>
<p>कर्सर नियन्त्रण गर्न प्रयोग गरिन्छ</p>
</div>
</div>
</section>
<section class="processing-section">
<h3>प्रशोधन (Processing)</h3>
<p>प्रशोधन भनेको इन्पुट गरिएका अप्रशोधित डाटालाई हामीले दिएको निर्देशन (instruction) अनुसार प्रशोधन गर्ने प्रक्रिया हो । यो कार्य कम्प्युटरको प्रशोधन उपकरण अन्तर्गत हुन्छ । सिपियु (CPU - Central Processing Unit) कम्प्युटरको प्रशोधन उपकरण हो ।</p>
<div class="device-cards">
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1587202372775-e229f1723a0f?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Processor">
<h4>सिपियु (CPU)</h4>
<p>कम्प्युटरको दिमाग, सबै प्रशोधन कार्य गर्छ</p>
</div>
</div>
</section>
<section class="output-section">
<h3>आउटपुट (Output)</h3>
<p>निष्कासन/उत्पादन (Output) भनेको प्रशोधन उपकरणमा प्रशोधन भएको परिणाम (Result) हामीलाई उपलब्ध गराउने प्रक्रिया हो । यो काम कम्प्युटरको आउटपुट उपकरण (Output Device) अन्तर्गत हुन्छ । मोनिटर, प्रिन्टर, स्पिकर (Monitor, Printer, Speaker) आदि कम्प्युटरका आउटपुट उपकरण हुन् ।</p>
<div class="device-cards">
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1550745165-9bc0b252726f?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Monitor">
<h4>मोनिटर (Monitor)</h4>
<p>दृश्य आउटपुटका लागि प्रयोग हुन्छ</p>
</div>
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1586611292717-f828b167508c?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Printer">
<h4>प्रिन्टर (Printer)</h4>
<p>कागजमा प्रिन्ट गर्न प्रयोग हुन्छ</p>
</div>
</div>
</section>
<section class="storage-section">
<h3>भन्डारण (Storage)</h3>
<p>कम्प्यटर अरू विद्युतीय उपकरणभन्दा छुट्टै किसिमको शक्तिशाली विद्युतीय उपकरण हो । यसमा नयाँ नयाँ किसिमका विशेषता छन् । तीमध्ये भन्डारण गर्ने विशेषता महत्त्वपूर्ण छ । यसमा हामीले किबोर्डबाट टाइप गरेका डाटा र प्रशोधन उपकरणमा प्रशोधन भाएव परिणामलाई अस्थायी वा स्थायी रूपमा भन्डारण गर्न सकिन्छ । स्थायी रूपमा भन्डारण भएको डाटा वा प्रशोधन भएको परिणाम भविष्यमा पनि हामीले चाहेका बेला आवश्यकता अनुसार प्रयोग गर्न सकिन्छ ।</p>
<div class="device-cards">
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1591892150210-0a9b5e098dab?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="RAM">
<h4>र्याम (RAM)</h4>
<p>अस्थायी भण्डारण उपकरण</p>
</div>
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1600267175161-cfaa711b4a81?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Hard Disk">
<h4>हार्डडिस्क (Hard Disk)</h4>
<p>स्थायी भण्डारण उपकरण</p>
</div>
<div class="card">
<img src="https://images.unsplash.com/photo-1594041680534-e8c8cdebd659?crop=entropy&cs=tinysrgb&fit=crop&fm=jpg&h=200&w=400" alt="Flash Drive">
<h4>फ्ल्यास मेमोरी (Flash Drive)</h4>
<p>स्थायी भण्डारण उपकरण</p>
</div>
</div>
<p class="highlight">कम्प्युटरले भन्डारण गर्ने कार्य भन्डारण उपकरणमा गर्छ । उदाहरणका लागि र्याम (RAM-Random Access Memory), हार्डडिस्क (Hard Disk), अप्टिकल डिस्क (Optical Disk), फ्ल्यास मेमोरी (Flash Memory/Pen Drive) आदी भन्डारण उपकरण हुन् । र्याम र हार्डडिस्क कम्प्युटरका अनिवार्य भन्डारण गर्ने उपकरण हुन् । र्याम (RAM) अस्थायी भण्डारण उपकरण हो भने हार्ड डिस्क, अप्टिकल डिस्क, फ्ल्यास मेमोरी स्थायी भन्डारण गर्ने उपकरण हुन् ।</p>
</section>
<section class="activities">
<h3>क्रियाकलाप</h3>
<p>कम्प्यूटर र यसमा प्रयोग भएका उपकरणका बारेमा छलफल गरेर कम्प्युटरका विभिन्न भाग बनाई कक्षा कोठामा टाँस ।</p>
<div class="answers">
<p>आफ्नो कम्प्युटर ल्याबमा भएका कम्प्युटरहरुमा प्रयोग भएका विभिन्न डिभाइसहरु स्मरण गर्दै चित्र बनाउने । (उपकरण वा डिभाइसहरुमा मोनिटर, किबोर्ड, माउस, सिपियु, स्पिकर, आदी अनिवार्य समावेश हुनुपर्नेछ । उदाहरणको लागि तलको चित्रलाई लिन सकिन्छ ।)</p>
</div>
</section>
<section class="exercises">
<h3>अभ्यास</h3>
<div class="exercise-item">
<h4>१. तलका खाली ठाउँ भर :</h4>
<p>(क) कम्प्युटर एक ........... उपकरण हो ।</p>
<p>(ख) कम्प्युटर .................. शब्द .................. बाट आएको हो।</p>
<p>(ग) कम्प्युटरको .............. भागमा अस्थायी रूपमा डाटा भन्डारण हुने गर्दछ।</p>
<p>(घ) किबोर्ड कम्प्युटरको .......... उपकरण हो।</p>
<p>(ङ) Hard disk मा आँकडा ........ रूपमा भन्डारण गरिन्छ।</p>
<div class="answers">
<p>उत्तर: खाली ठाउँको उत्तर यसप्रकार रहेको छ :</p>
<p>(क) कम्प्युटर एक <span class="correct">विद्युतिय</span> उपकरण हो ।</p>
<p>(ख) कम्प्युटर <span class="correct">ल्याटिन भाषाको</span> शब्द <span class="correct">कम्प्युटेयर</span> बाट आएको हो ।</p>
<p>(ग) कम्प्युटरको <span class="correct">अस्थाई भण्डारण (र्याम)</span> भागमा अस्थायी रूपमा डाटा भन्डारण हुने गर्दछ ।</p>
<p>(घ) किबोर्ड कम्प्युटरको <span class="correct">इन्पुट</span> उपकरण हो ।</p>
<p>(ङ) Hard Disk मा आँकडा <span class="correct">स्थायी</span> रूपमा भन्डारण गरिन्छ ।</p>
</div>
</div>
<div class="exercise-item">
<h4>२. ठिक र बेठिक छुट्याऊ :</h4>
<p>(क) कम्प्युटरले तार्किक कार्य गर्छ ।</p>
<p>(ख) हामीले निर्देशन दिएपछि मात्र कम्प्युटरले कार्य गर्छ ।</p>
<p>(ग) प्रिन्टर प्रशोधन उपकरण हो ।</p>
<p>(घ) फ्ल्यास मेमोरी अस्थायी भन्डारण यन्त्र हो ।</p>
<p>(ङ) हार्ड डिस्क भन्डारण उपकरण हो ।</p>
<div class="answers">
<p>उत्तर: ठिक र बेठिकको उत्तर यसप्रकार रहेको छ :</p>
<p>(क) कम्प्युटरले तार्किक कार्य गर्छ । <span class="incorrect">बेठिक</span></p>
<div class="explanation">किनभने हामीले निर्देशन दिएपछि मात्र यसले काम गर्छ र आफ्नै विवेक वा तर्क प्रयोग गरेर काम गर्दैनँ ।</div>
<p>(ख) हामीले निर्देशन दिएपछि मात्र कम्प्युटरले कार्य गर्छ । <span class="correct">ठिक</span></p>
<div class="explanation">किनभने निर्देशन वा कमाण्ड बिना कम्प्युटर कहिल्यै आफै चल्न सक्दैनँ । तर भाइबहिनीहरु वैज्ञानिकहरु आर्टिफिसियल इन्टिलिजेन्सबाट आफै चल्ने कम्प्युटरहरुको निर्माण गर्न निकै पहल गरिरहेका छन जसलाई पाँचौं पुस्ताको कम्प्युटर भनिन्छ । यन्त्र मानव वा रोबट यसको एउटा उदाहरण हो ।</div>
<p>(ग) प्रिन्टर प्रशोधन उपकरण हो। <span class="incorrect">बेठिक</span></p>
<div class="explanation">किनकी प्रिन्टरले कम्प्युटरबाट निर्देशन दिएपछि लेखिएका कुरा वा चित्रहरुलाई प्रिन्ट गरेर बाहिर निकाल्छ ।</div>
<p>(घ) फ्ल्यास मेमोरी अस्थायी भन्डारण यन्त्र हो । <span class="incorrect">बेठिक</span></p>
<div class="explanation">किनकी फ्लास मेमोरी अर्थात पेन ड्राइभमा हामीले कुनै पनि डाटा वा फाइल आफैले डिलिट नगर्दासम्म धेरै समयसम्म बसिरहन्छ । यसमा RAM मा जसरी कम्प्युटर बन्द हुनसाथ डाटा आफै मेटिने हुँदैन ।</div>
<p>(ङ) हार्ड डिस्क भन्डारण उपकरण हो । <span class="correct">ठिक</span></p>
<div class="explanation">किनकी यसमा कम्प्युटरको विभिन्न प्रोगाम, फाइल र डाटाहरु भण्डारण भएर बसेको हुन्छ ।</div>
</div>
</div>
<div class="exercise-item">
<h4>३. तलका प्रश्नको उत्तर लेख :</h4>
<p>(क) कम्प्युटर भनेको के हो ? यो कहाँ कहाँ प्रयोग हुन्छ ?</p>
<div class="answers">
<p>उत्तर: कम्प्युटर भनेको अत्याधुनिक विद्युतीय यन्त्र हो । यसले इन्पुटको रुपमा डाटा र निर्देशनहरु लिइ प्रशोधन एकाइमा प्रशोधन गरि आउटपूट डिभाइसहरुबाट अर्थपूर्ण नतिजा दिने गर्छ ।</p>
</div>
<p>(ख) कम्प्युटरले कसरी काम गर्छ ?</p>
<div class="answers">
<p>उत्तर: कम्प्युटरले IPO (Input => Process => Output) सिद्धान्तमा आधारित भएर काम गर्छ । यसले इन्पुट डिभाइसहरु जस्तै: किबोर्ड, माउस, माइक्रोफोन, ज्वाइस्टिक आदि उपकरणहरुबाट निर्देशनहरु (commands) र कच्चा डाटाहरु लिएपछि प्रशोधन एकाइमा सिपियु वा प्रोसेसरमा डाटा प्रशोधन गरि आउटपूट डिभाइसहरु जस्तै: मोनिटर, प्रिन्टर, स्पिकर, प्रोजेक्ट आदिबाट स्वचालित रुपमा निरन्तर, छिटो, बहुउपयोगी र शुद्व तरिकाले अर्थपूर्ण नतिजा दिने गर्छ ।</p>
</div>
</div>
</section>
</div>
</div>
<footer>
<div class="container">
<p>कम्प्युटर शिक्षा - कक्षा ७ | पाठ १: कम्प्युटरको आधारभूत ज्ञान तथा सिप</p>
<p>© २०२३ कम्प्युटर शिक्षा | सबै अधिकार सुरक्षित</p>
</div>
</footer>
<script>
// Add interactivity to exercise items
document.querySelectorAll('.exercise-item h4').forEach(header => {
header.addEventListener('click', function() {
const answers = this.nextElementSibling;
if (answers.style.display === 'none') {
answers.style.display = 'block';
} else {
answers.style.display = 'none';
}
});
});
</script>
</body>
</html>
Comments
Post a Comment